اوزانِ کم کاربرد
مجموعه‌ای شامل ۱۵۰۰۰ بیت انتخاب شده از دیوان غزلیات شمس تبریزی بر اساس سادگی و به ترتیب وزن عروضی (برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی وزن شعر به مطلب وزن عروضی بخش اول و دوم مراجعه کنید)
در این پست و پست قبلی خورشید انوار تعدادی از اوزان کم‌کاربرد در دیوان غزلیات شمس به تفکیک پشت‌سر هم آمده است.
غزل شماره‌ی 3046
اوزانِ کم کاربرد وزن مفاعلن مفعولن مفاعلن مفعولن
چو صبحدم خندیدی در بلا بَندیدی . . . . . چو صیقلیِّ غم‌ها را ز آینه رَندیدی
چه جامه‌ها دردادی چه خرقه‌ها دزدیدی . . . . . چه گوش‌ها بگرفتی به عیش‌دان بِکشیدی
چه شعله‌ها برکردی چه دیگ‌ها بپزیدی . . . . . چه جس‌ها بگرفتی چه راه‌ها پرسیدی
ز عقل کل بگذشتی برون دل بدمیدی . . . . . گشاد گلشن و باغی چو سرو تر نازیدی
اگر چه خود سرمستی دهان چرا بربستی؟ . . . . . قلم چرا بشکستی ورق چرا بدریدی؟
چه شاخه‌ها افشاندی چه میوه‌ها برچین . . . . . ترش چرا بنشستی چه طالب تهدیدی؟
غزل شماره‌ی 3047
به جان تو ای طایی که سوی ما بازآیی . . . . . تو هر چه می‌فرمایی همه شکر می‌خایی
برآ به بام ای خوش خو به بام ما آور رو . . . . . دو سه قدم نه این سو رضای این مستان جو
اگر ملولی بستان قنینه‌ای از مستان . . . . . که راحت جانست آن بدار دست از دستان
ایا بت جان افزا نه وعده کردی ما را . . . . . که من بیایم فردا زهی فریب و سودا
ایا بت ناموسی لب مرا گر بوسی . . . . . رها کنی سالوسی جلا کنی طاووسی
سری ز روزن درکن وثاق پرشکر کن . . . . . جهان پر از گوهر کن بیا ز ما باور کن
نهال نیکی بنشان درخت گل را بفشان . . . . . بیا به نزد خویشان دغل مکن با ایشان
دو دیده را خوابی ده زمانه را تابی ده . . . . . به تشنگان آبی ده به غوره دوشابی ده
بگیر چنگ و تنتن دل از جدایی برکن . . . . . بیار باده روشن خمار ما را بشکن
از این ملولی بگذر به سوی روزن منگر . . . . . شراب با یاران خور میان یاران خوشتر
ز بیخودی آشفتم به دلبر خود گفتم . . . . . که با غمت من جفتم به هر سوی که افتم
به ضرب دستش بنگر به چشم مستش بنگر . . . . . به زلف شستش بنگر به هر چه هستش بنگر
چو دامن او گیرم عظیم باتوفیرم . . . . . چو انگبین و شیرم به پیش لطفش میرم
مزن نگارا بربط به پیش مشتی خربط . . . . . مران تو کشتی بی‌شط بگیر راه اوسط
بکار تخم زیبا که سبز گردد فردا . . . . . که هر چه کاری این جا تو را بروید ده تا
اگر تو تخمی کشتی چرا پشیمان گشتی . . . . . اگر به کوه و دشتی برو که زرین طشتی
ملول گشتی‌ای کش بخسب و رو اندرکش . . . . . ز عالم پرآتش گریز پنهان خوش خوش
ببند از این سو دیده برو ره دزدیده . . . . . به غیب آرامیده به پر جان پریده
نشسته خسبد عاشق که هست صبرش لایق . . . . . بود خفیف و سابق برای عذرا وامق
مگو دگر کوته کن سکوت را همره کن . . . . . نظر به شاهنشه کن نظاره آن مه کن
اوزانِ کم کاربرد
غزل شماره‌ی 3112
وزن فعلات فعلن فاعلن مفعولن
تو خدای خویی تو صفات هویی . . . . . تو یکی نباشی تو هزارتویی
به یکی عنایت به یکی کفایت . . . . . ز غم و جنایت همه را بشویی
همه یاوه گشته همه قبله هشته . . . . . چه غمست کآخر همه را بجویی
همه چاره جویان ز تو پای کوبان . . . . . همه حمدگویان که خجسته رویی
تو مرا نگویی ز کدام باغی . . . . . تو مرا نگویی ز کدام کویی
همه شاه دوزی همه ماه سوزی . . . . . همه وای وایی همه‌های و هویی
تو اگر حبیبی چه عجب حبیبی . . . . . تو اگر عدویی چه عجب عدویی
ز حیات بشنو که حیات بخشی . . . . . ز نبات بشنو که نبات خویی
تو اگر ز مستی دل ما بخستی . . . . . دو سبو شکستی نه دو صد سبویی
تو سماع گوشی تو نشاط هوشی . . . . . نظر دو چشمی شکر گلویی
نه دلت گشادم که دگر نگویی . . . . . نه چو موت کردم که دگر نه مویی
کدوییست سرکه کدوییست باده . . . . . ترشی رها کن اگر آن کدویی
تو خموش آخر که رباب گشتی . . . . . که به تن چو چوبی که به دل چو مویی
تو چرا بکوشی جهت خموشی . . . . . که جهان نماند تو اگر نگویی
غزل شماره‌ی 3113
نه ز عاقلانم که ز من بگیری . . . . . خردم تو بردی، چه ز من بگیری؟!
نخرم فلک را، بدو حسبه والله . . . . . من اگر حقیرم، نکنم حقیری
چو گشاده دستم، چو ز باده مستم . . . . . بده ای برادر قدح فقیری
نه حیات خواهم، نه زکات خواهم . . . . . که اگر بمیرم، نکنم امیری
چو تو عقل داری، بگریز از من . . . . . هله دور از من، مکن این دلیری
وگر آشنایی، تو دو چشم مایی . . . . . کنمت غلامی، اگرم پذیری
چه شود محمد! که شبی نخسبی؟! . . . . . طرب اندر آیی نکنی زحیری؟!
تو بیار ساقی! ز شراب باقی . . . . . که لطیف خویی، و شه شهیری
ز جفای مستان، نروی ز دستان . . . . . که لطیف کیشی، نه چو زخم تیری
اوزانِ کم کاربرد
غزل شماره‌ی 3111
فعلات فعلن فعلات فعلن
تو چنین نبودی تو چنین چرایی . . . . . چه کنی خصومت چو از آن مایی
دل و جان غلامت چو رسد سلامت . . . . . تو دو صد چنین را صنما سزایی
تو قمرعذاری تو دل بهاری . . . . . تو مَلِک نژادی تو مَلَک لقایی
فلک از تو حارس زحل از تو فارس . . . . . ز برای آن را که در این سرایی
دل خسته گشته چو قدح شکسته . . . . . تو چو گم شدستی تو چه ره نمایی
بده آن قدح را بگشا فرح را . . . . . که غم کهن را تو بهین دوایی
دل و جان کی باشد دو جهان چه باشد . . . . . همه سهل باشد تو عجب کجایی
بگذار دستان برسان به مستان . . . . . ز عطای سلطان قدح عطایی
همگی امیدی شکری سپیدی . . . . . چو مرا بدیدی بکن آشنایی
شکری نباتی همگی حیاتی . . . . . طبق زکاتی کرم خدایی
طرب جهانی عجب قرانی . . . . . تو سماع جان را تر لایلایی
بزنی ز بالاتر لایلالا . . . . . تو نه یک بلایی تو دو صد بلایی
دل من ببردی به کجا سپردی . . . . . نه جواب گویی نه دهی رهایی
بفزا دغا را بفریب ما را . . . . . بر توست عالم همه روستایی
سر ما شکستی سر خود ببستی . . . . . که خرف نگردد ز چنین دغایی
به پلاس عوران به عصای کوران . . . . . چه طمع ببستی ز چه می‌ربایی
به طمع چنانی به عطا جهانی . . . . . عجب از تو خیره به عجب نمایی
خمش ای صفورا بگذار او را . . . . . تو ز خویشتن گو که چه کیمیایی
نه به اختیاری همه اضطراری . . . . . تو به خود نگردی تو چو آسیایی
تو یکی سبویی چو اسیر جویی . . . . . جز جو چه جویی چو ز جو برآیی
تو به خود چه سازی که اسیر گازی . . . . . تو ز خود چه گویی چو ز که صدایی
خمش ای ترانه بجه از کرانه . . . . . که نوای جانی همگی نوایی
اوزانِ کم کاربرد
غزل شماره‌ی 1280
وزن مفتعلن فع مفتعلن فع
جان منست او هی مزنیدش . . . . . آن منست او هی مبریدش
آب منست او نان منست او . . . . . مثل ندارد باغ امیدش
باغ و جنانش آب روانش . . . . . سرخی سیبش سبزی بیدش
متصلست او معتدلست او . . . . . شمع دلست او پیش کشیدش
هر که ز غوغا وز سر سودا . . . . . سر کشد این جا سر ببریدش
هر که ز صهبا آرد صفرا . . . . . کاسه سکبا پیش نهیدش
عام بیاید خاص کنیدش . . . . . خام بیاید هم بپزیدش
نک شه هادی زان سوی وادی . . . . . جانب شادی داد نویدش
داد زکاتی آب حیاتی . . . . . شاخ نباتی تا به مزیدش
باده چو خورد او خامش کرد او . . . . . زحمت برد او تا طلبیدش
غزل شماره‌ی 2071
هر چه کنی تو کرده‌ی من دان . . . . . هر چه کند تن کرده بود جان
چشم منی تو گوش منی تو . . . . . این دو بگفتم باقی میدان
گر به جهان آن گنج نبودی . . . . . بهر چه بودی خانه‌ی ویران
گنج طلب کن ای پدر من! . . . . . دست بجنبان دست بجنبان
بوی خوش او رهبر ما شد . . . . . تا گل و ریحان تا گل و ریحان
ذره به ذره مشتریندت . . . . . گوهر خود را هین مده ارزان
موش درآید گربه درآید . . . . . گر بگشایی تو سر انبان
عشق چو باشد کم نشود جان . . . . . دور مبادا سایه‌ی جانان
باقی این را هم تو بگویی . . . . . ای مه مه‌رو زهره‌ی تابان
اوزانِ کم کاربرد
غزل شماره‌ی 809
وزن فاعلن فاعلاتن فاعلن فاعلاتن
طرفه گرمابه بانی کو ز خلوت برآید . . . . . نقش گرمابه یک یک در سجود اندرآید
نقش‌های فسرده بی‌خبروار مرده . . . . . ز انعکاسات چشمش چشمشان عبهر آید
گوش‌هاشان ز گوشش اهل افسانه گردد . . . . . چشم‌هاشان ز چشمش قابل منظر آید
نقش گرمابه بینی هر یکی مست و رقصان . . . . . چون معاشر که گه گه در می احمر آید
پر شده بانگ و نعره صحن گرمابه ز ایشان . . . . . کز هیاهوی و غلغل غره محشر آید
نقش‌ها یک دگر را جانب خویش خوانند . . . . . نقش از آن گوشه خندان سوی این دیگر آید
لیک گرمابه بان را صورتی درنیابد . . . . . گر چه صورت ز جستن در کر و در فر آید
جمله گشته پریشان او پس و پیش ایشان . . . . . ناشناسا شه جان بر سر لشکر آید
گلشن هر ضمیری از رخش پرگل آید . . . . . دامن هر فقیری از کفش پرزر آید
دار زنبیل پیشش تا کند پر ز خویشش . . . . . تا که زنبیل فقرت حسرت سنجر آید
برهد از بیش وز کم قاضی و مدعی هم . . . . . چونک آن ماه یک دم مست در محضر آید
باده خمخانه گردد مرده مستانه گردد . . . . . چوب حنانه گردد چونک بر منبر آید
کم کند از لقاشان بفسرد نقش‌هاشان . . . . . گم شود چشم‌هاشان گوش‌هاشان کر آید
باز چون رو نماید چشم‌ها برگشاید . . . . . باغ پرمرغ گردد بوستان اخضر آید
رو به گلزار و بستان دوستان بین و دستان . . . . . در پی این عبارت جان بدان معبر آید
آنچ شد آشکارا کی توان گفت یارا . . . . . کلک آن کی نویسد گر چه در محبر آید
غزل شماره‌ی 1094
پر ده آن جام می را ساقیا بار دیگر . . . . . نیست در دین و دنیا همچو تو یار دیگر
کفر دان در طریقت جهل دان در حقیقت . . . . . جز تماشای رویت پیشه و کار دیگر
تا تو آن رخ نمودی عقل و ایمان ربودی . . . . . هست منصور جان را هر طرف دار دیگر
جان ز تو گشت شیدا دل ز تو گشت دریا . . . . . کی کند التفاتی دل به دلدار دیگر
جز به بغداد کویت یا خوش آباد رویت . . . . . نیست هر دم فلک را جز که پیکار دیگر
در خرابات مردان جام جانست گردان . . . . . نیست مانند ایشان هیچ خمار دیگر
همتی دار عالی کان شه لاابالی . . . . . غیر انبار دنیا دارد انبار دیگر
پاره‌ای چون برانی اندر این ره بدانی . . . . . غیر این گلستان‌ها باغ و گلزار دیگر
پا به مردی فشردی سر سلامت ببردی . . . . . رفت دستار بستان شصت دستار دیگر
دل مرا برد ناگه سوی آن شهره خرگه . . . . . من گرفتار گشتم دل گرفتار دیگر
روز چون عذر آری شب سر خواب خاری . . . . . پای ما تا چه گردد هر دم از خار دیگر
جز که در عشق صانع عمر هرزه‌ست و ضایع . . . . . ژاژ دان در طریقت فعل و گفتار دیگر
بخت اینست و دولت عیش اینست و عشرت . . . . . کو جز این عشق و سودا سود و بازار دیگر
گفتمش دل ببردی تا کجاها سپردی . . . . . گفت نی من نبردم برد عیار دیگر
گفتمش من نترسم من هم از دل بپرسم . . . . . دل بگوید نماند شک و انکار دیگر
راستی گوی ای جان عاشقان را مرنجان . . . . . جز تو در دلربایان کو دل افشار دیگر
چون کمالات فانی هستشان این امانی . . . . . که به هر دم نمایند لطف و ایثار دیگر
پس کمالات آن را کو نگارد جهان را . . . . . چون تقاضا نباشد عشق و هنجار دیگر
بحر از این روی جوشد مرغ از این رو خروشد . . . . . تا در این دام افتد هر دم آشکار دیگر
چون خدا این جهان را کرد چون گنج پیدا . . . . . هر سری پر ز سودا دارد اظهار دیگر
هر کجا خوش نگاری روز و شب بی‌قراری . . . . . جوید او حسن خود را نوخریدار دیگر
هر کجا ماه رویی هر کجا مشک بویی . . . . . مشتری وار جوید عاشقی زار دیگر
این نفس مست اویم روز دیگر بگویم . . . . . هم بر این پرده تر با تو اسرار دیگر
بس کن و طبل کم زن کاندر این باغ و گلشن . . . . . هست پهلوی طبلت بیست نعار دیگر
غزل شماره‌ی 1655
دوش می گفت جانم کی سپهر معظم . . . . . بس معلق زنانی شعله‌ها اندر اشکم
بی‌گنه بی‌جنایت گردشی بی‌نهایت . . . . . بر تنت در شکایت نیلیی رسم ماتم
گه خوش و گاه ناخوش چون خلیل اندر آتش . . . . . هم شه و هم گداوش چون براهیم ادهم
صورتت سهمناکی حالتت دردناکی . . . . . گردش آسیاها داری و پیچ ارقم
گفت چرخ مقدس چون نترسم از آن کس . . . . . کو بهشت جهان را می کند چون جهنم
در کفش خاک مومی سازدش رنگ و رومی . . . . . سازدش باز و بومی سازدش شکر و سم
او نهانی است یارا این چنین آشکارا . . . . . پیش کرده است ما را تا شود او مکتم
کی شود بحر کیهان زیر خاشاک پنهان . . . . . گشته خاشاک رقصان موج در زیر و در بم
چون تن خاکدانت بر سر آب جانت . . . . . جان تتق کرده تن را در عروسی و در غم
در تتق نوعروسی تندخویی شموسی . . . . . می‌کند خوش فسوسی بر بد و نیک عالم
خاک از او سبزه زاری چرخ از او بی‌قراری . . . . . هر طرف بختیاری زو معاف و مسلم
عقل از او مستقینی صبر از او مستعینی . . . . . عشق از او غیب بینی خاک او نقش آدم
باد پویان و جویان آب‌ها دست شویان . . . . . ما مسیحانه گویان خاک خامش چو مریم
بحر با موج‌ها بین گرد کشتی خاکین . . . . . کعبه و مکه‌ها بین در تک چاه زمزم
شه بگوید تو تن زن خویش در چه میفکن . . . . . که ندانی تو کردن دلو و حبل از شلولم
غزل شماره‌ی 2892
ای شه جاودانی وی مه آسمانی . . . . . چشمه زندگانی گلشن لامکانی
تا زلال تو دیدم قصه جان شنیدم . . . . . همچو جان ناپدیدم در تک بی‌نشانی
عاشق مشک خوش بو می‌کند صید آهو . . . . . می‌رود مست هر سو یا تواش می‌دوانی
ای شکر بنده تو زان شکرخنده تو . . . . . ای جهان زنده از تو غرقه زندگانی
روز شد های مستان بشنوید از گلستان . . . . . می‌کند مرغ دستان شیوه دلستانی
شیوه یاسمین کن سر بجنبان چنین کن . . . . . خانه پرانگبین کن چون شکر می‌فشانی
نرگست مست گشته جنیی یا فرشته . . . . . با شکر درسرشته غنچه گلستانی
با چنین ساقی حق با خودی کفر مطلق . . . . . می‌زند جان معلق با می رایگانی
روز و شب ای برادر مست و بی‌خویش خوشتر . . . . . مست الله اکبر کش نبوده است ثانی
نام او جان جان‌ها یاد او لعل کان‌ها . . . . . عشق او در روان‌ها هم امان هم امانی
چون برم نام او را دررسد بخت خضرا . . . . . اسم شد پس مسما بی‌دوی بی‌توانی
چند مستند پنهان اندر این سبز میدان . . . . . می‌روم سوی ایشان با تو گفتم تو دانی
جان ویسند و رامین سخت شیرین شیرین . . . . . مفخر آل یاسین وز خدا ارمغانی
تو اگر می‌شتابی سوی مرغان آبی . . . . . آب حیوان بیابی قلزم شادمانی
چرب و شیرین بخوردی عیش و عشرت بکردی . . . . . سوی عشق آی یک شب هم ببین میزبانی
ما هم از بامدادان بیخود و مست و شادان . . . . . ای شه بامرادان مستمان می‌کشانی
با ظریفان و خوبان تا به شب پای کوبان . . . . . وز می پیر رهبان هر دمی دوستگانی
این قدح می شتابد تا شما را بیابد . . . . . در دل و جان بتابد از ره بی‌دهانی
ای که داری تو فهمی قبض کن قبض اعمی . . . . . غیر این نیست چیزی تو مباش امتحانی
غیر این نیست راهی غیر این نیست شاهی . . . . . غیر این نیست ماهی غیر این جمله فانی
نی خمش کن خمش کن رو به قاصد ترش کن . . . . . ترک اصحاب هش کن باده خور در نهانی
اوزانِ کم کاربرد
غزل شماره‌ی 899
وزن مفتعلن فاعلات مفتعلن فع
یار مرا عارض و عذار نه این بود . . . . . باغ مرا نخل و برگ و بار نه این بود
عهدشکن گشته‌اند خاصه و عامه . . . . . قاعده اهل این دیار نه این بود
روح در این غار غوره وار ترش چیست . . . . . پرورش و عهد یار غار نه این بود
سیل غم بی‌شمار بار و خرم برد . . . . . طمع من از یار بردبار نه این بود
از جهت من چه دیگ می‌پزد آن یار . . . . . راتبه میر پخته کار نه این بود
دام نهان کرد و دانه ریخت به پیشم . . . . . کینه نهان داشت و آشکار نه این بود
ناصح من کژ نهاد و برد ز راهم . . . . . شرط امینی و مستشار نه این بود
در چمن عیش خار از چه شکفته‌ست . . . . . منبت آن شهره نوبهار نه این بود
شحنه شد آن دزد من ببست دو دستم . . . . . سایسی و عدل شهریار نه این بود
مهل ندادی که عذر خویش بگویم . . . . . خوی چو تو کوه باوقار نه این بود
می‌رسدم بوی خون ز گفت درشتش . . . . . رایحه ناف مشکبار نه این بود
نوش تو را ذوق و طعم و لطف نه این بود . . . . . وان شتر مست خوش عیار نه این بود
پیش شه افغان کنم ز خدعه قلاب . . . . . زر من آن نقد خوش عیار نه این بود
شاه چو دریا خزینه‌اش همه گوهر . . . . . لیک شهم را خزینه دار نه این بود
بس که گله‌ست این نثار و جمله شکایت . . . . . شاه شکور مرا نثار نه این بود
غزل شماره‌ی 3029
آه که دلم برد غمزه‌های نگاری . . . . . شیر شگرف آمد و ضعیف شکاری
هیچ دلی چون نبود خالی از اندوه . . . . . درد و غم چون تو یار و دلبر باری
از پی این عشق اشک‌هاست روانه . . . . . خوب شهی آمد و لطیف نثاری
چشم پیاپی چو ابر آب فشاند . . . . . تا ننشیند بر آن نیاز غباری
کان شکر آن لبست باد بقایش . . . . . تا که نماند حزین و غوره فشاری
نک شب قدرست و بدر کرد عنایت . . . . . بر دل هر شب روی ستاره شماری
بی مه او جان چو چرخ زیر و زبر بود . . . . . ماهی بی‌آب را کی دید قراری
خود تو چو عقلی و این جهان همه چون تن . . . . . از تن بی‌عقل کی بیاید کاری
خلعت نو پوش بر زمین و زمانه . . . . . خلعت گل یافت از جناب تو خاری
گر نبدی خوی دوست روح فشانی . . . . . خود نبدی عاشقی و روح سپاری
خرقه بده در قمارخانه عالم . . . . . خوب حریفی و سودناک قماری
بهر کنارش همی کنار گشایم . . . . . هیچ کس آن بحر را ندید کناری
تن بزنم تا بگوید آن مه خوش رو . . . . . آنک ز حلمش بیافت کوه وقاری
غزل شماره‌ی 3030
سلمک الله نیست مثل تو یاری . . . . . نیست نکوتر ز بندگی تو کاری
ای دل گفتی که یار غار منست او . . . . . هیچ نگنجد چنین محیط به غاری
عاشق او خرد نیست زانک نخسبد . . . . . بر سر آن گنج غیب هر نره ماری
ذره به ذره کنار شوق گشادست . . . . . گر چه نگنجد نگار ما به کناری
آن شکرستان رسید تا نگذارد . . . . . سرکه فروشنده‌ای و غوره فشاری
جوی فراتی روان شدست از این سو . . . . . کاین همه جان‌ها ز آب اوست بخاری
از سر مستی پریر گفتم او را . . . . . کار مرا این زمان بده تو قراری
خنده شیرین زد و ز شرم برافروخت . . . . . ماه غریب از چو من غریب شماری
گفت مخور غم که زرد و خشک نماند . . . . . باغ تو با این چنین لطیف بهاری
هفت فلک ز آتش منست چو دودی . . . . . هفت زمین در ره منست غباری
دام جهان را هزار قرن گذشتست . . . . . درخور صیدم نیامدست شکاری
هم به کنار آمد این زمانه و دورش . . . . . عاشق مستی ز ما نیافت کناری
این مه و خورشید چون دو گاو خراسند . . . . . روز چرایی و شب اسیر شیاری
جمع خرانی نگر که گاوپرستند . . . . . یاوه شدستند بی‌شکال و فساری
رو به خران گو که ریش گاو بریزاد . . . . . توبه کنید و روید سوی مطاری
تا که شود هر خری ندیم مسیحی . . . . . وحی پذیرنده‌ای و روح سپاری
از شش و از پنج بگذرید و ببینید . . . . . شهره حریفان و مقبلانه قماری
چون به خلاصه رسید تا که بگویم . . . . . سوخت لبم را ز شوق دوست شراری
ماند سخن در دهان و رفت دل من . . . . . جانب یاران به سوی دور دیاری
غزل شماره‌ی 3031
خوشدلم از یار همچنانک تو دیدی . . . . . جان پرانوار همچنانک تو دیدی
از چمن یار صد روان مقدس . . . . . در گل و گلزار همچنانک تو دیدی
هر کی دلی داشت زین هوس تو ببینش . . . . . بی دل و بی‌کار همچنانک تو دیدی
هر نظری کو بدید روی تو را گشت . . . . . خواجه اسرار همچنانک تو دیدی
صورت منصور دانک بود بهانه . . . . . برشده بر دار همچنانک تو دیدی
هست بر اومید گلستان تو جان‌ها . . . . . ساخته با خار همچنانک تو دیدی
عشق چو طاووس چون پرید شود دل . . . . . خانه پرمار همچنانک تو دیدی
عشق گزین عشق بی‌حیات خوش عشق . . . . . عمر بود بار همچنانک تو دیدی
در دل عشاق فخر و ملک دو عالم . . . . . ننگ بود عار همچنانک تو دیدی
عشق خداوند شمس دین که به تبریز . . . . . جان کند ایثار همچنانک تو دیدی
غزل شماره‌ی 3032
از پگه‌ای یار زان عقار سمایی . . . . . ده به کف ما که نور دیده مایی
زانک وظیفه‌ست هر سحر ز کف تو . . . . . دور بگردان که آفتاب لقایی
هم به منش ده مها مده به دگر کس . . . . . عهد و وفا کن که شهریار وفایی
در تتق گردها لطیف هلالی . . . . . وز جهت دردها لطیف دوایی
دور بگردان که دور عشق تو آمد . . . . . خلق کجااند و تو غریب کجایی
بر عدد ذره جان فدای تو کردی . . . . . چرخ فلک گر بدی مه تو بهایی
با همه شاهی چو تشنگان خماریم . . . . . ساقی ما شو بکن به لطف سقایی
بهر تو آدم گرفت دبه و زنبیل . . . . . بهر تو حوا نمود نیز حوایی
آدم و حوا نبود بهر قدومت . . . . . خالق می‌کرد گونه گونه خدایی
در قدح تو چهار جوی بهشتست . . . . . نه از شش و پنجست این سرورفزایی
جمله اجزای ما شکفته کن این دم . . . . . تا به فلک بررود غریو گوایی
غبغب غنچه در این چمن بنخندد . . . . . تا تو به خنده دهان او نگشایی
طلعت خورشید تو اگر ننماید . . . . . یمن نیاید ز سایه‌های همایی
خانه بی‌جام نیست خوب و منور . . . . . راه رهاوی بزن کز اوست رهایی
مشک که ارزد هزار بحر فروریز . . . . . کوه وقاری و بحر جود و سخایی
هر شب آید ز غیب چون گله بانی . . . . . جان رهد از تن چو اشتران چرایی
در عدمستان کشد نهان شتران را . . . . . خوش بچراند ز سبزه‌های عطایی
بند کند چشمشان که راه نبینند . . . . . راه الهیست نیست راه هوایی
چون بنهد رخ پیاده در قدم شاه . . . . . جست دواسبه ز نیستی و گدایی
کژ نرود زان سپس به راه چو فرزین . . . . . خواب ببیند چو پیل هند رجایی
مات شو و لعب گفت و گوی رها کن . . . . . کان شه شطرنج راست راه نمایی
اوزانِ کم کاربرد