جایگاه عطار در عرفان

شیخ فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری مشهور به  عطّار نیشابوری (۱۱۴۶م/۵۴۰ق – ۱۲۲۱م/۶۱۸ق) یکی از عارفان، صوفیان و شاعران ایرانی بلندآوازه و نامدار ادبیات فارسی در پایان قرن ششم و آغاز قرن هفتم هجری است.

عطار در سال ۵۴۰ هجری قمری در نیشابور زاده شد و در ۶۱۸ هجری قمری در میانه‌ی حملهٔ مغول و به دست مغولان به قتل رسید.^[۱]

زندگی او مانند زندگی بسیاری از بزرگان عرفان و تصوف در هاله‌ای از ابهام پوشیده شده و بسیاری داستان‌ها درباره‌ی زندگی او تحول روحی او و همچنی

جایگاه عطار در عرفان چنان جایگاه رفیعی است که توصیف آن تنها از بزرگی چون مولانا بر می‌آید.

عطار روح بود و سنایی دو چشم او

ما از پی سنایی و عطار آمدیم

آثار عطار

عطار از شاعران و نویسندگانی است که آثار متعددی به او نسبت داده شده است

استاد شفیعی کدکنی انتساب تعداد زیادی از این آثار را نادرست می‌داند.

از نظر ایشان آثاری که قطعا نوشته‌ی عطار هستند عبارتند از: 1. الهی نامه، 2. اسرارنامه، 3. مصیبت نامه، 4. منطق الطیر یا مقامات طیور، 5. دیوان غزلیات و قصاید عطار نیشابوری، 6. مختارنامه مجموعه‌ی رباعیات عطار، 7. تذکره الاولیاء. آثار دیگری که به عطار منسوب شده‌اند مثل هیلاج نامه، بلبل نامه، حیدر نامه، وصلت نامه، پسرنامه، پندنامه، اشترنامه، بی‌سرنامه و… نوشته‌ی عطار نیستند و انتسابشان به او نادرست است.

نمونه‌ای از ابیات مصیبت‌نامه

در رهی میرفت شبلی دردناک

دید دو کودک در افتاده بخاک

زانکه جوزی در میان افتاده بود

هر دو را دعوی آن افتاده بود

هر دو از یک جوز میکردند جنگ

شیخ گفتا کرد میباید درنگ

تا من این جوز محقر بشکنم

پس میان هر دو تن قسمت کنم

جوز بشکست و تهی آمد میانش

برگسست آنجایگه آهی ز جانش

گشت بیمغزی خویشش آشکار

اشک میبارید و میشد بیقرار

هاتفی گفتش که ای شوریده جان

گر تو قَسّامی هلا قسمت کن آن

جایگاه عطار در عرفان

ارزش میراث صوفیه

در کتاب ارزش میراث صوفیه اثر دکتر عبدالحسین زرین‌کوب مطالب ارزشمندی درباره‌ی این موضوع خواهید یافت