میل و ملال شرح و تفسیر ابیات 364 تا 394 دفتر سوم مثنوی

album-art

تاریخ : ۱۳ آبان ۱۳۹۶

میل و ملال

روایت‌گر: محسن محمد

در ابتدای جلسه با اشاره بر بیت 356 (او همی گوید عجب این قبض چیست؟ قبض آن مظلوم کز شَرَّت گریست) از جلسه ی قبل، به این بحث می‌پردازیم که چه اتفاقی موجب تفاوت در نتایج اعمال به ظاهر مشابه می‌شود

ورود به بحث میل و ملال به واسطه ی شروع دوباره ی قصه ی اهل سبا

۳۶۴ آن سَبا زَاهْلِ صِبا بودند و خام   کارَشان کُفرانِ نِعْمَت با کِرام
۳۶۵ باشد آن کُفرانِ نِعْمَت در مِثال   که کُنی با مُحسنِ خود تو جِدال
۳۶۶ که نمی‌باید مَرا این نیکُوی   من به رَنجَم زین، چه رَنْجَم می‌شوی؟
۳۶۷ لُطْف کُن این نیکُوی را دور کُن   من نخواهم چَشم، زودَم کور کُن
۳۶۸ پس سَبا گُفتند باعِدْ بَیْنَنا   شَیْنُنا خَیْرٌ لَنا خُذْ زَیْنَنا
۳۶۹ ما نمی‌خواهیم این ایوان و باغ   نه زَنانِ خوب و نه اَمْن و فَراغ
۳۷۰ شهرها نزدیکِ هَمدیگر بَد است   آن بیابان است خوش، کان‌جا دَد است
۳۷۱ یَطْلُبُ الاِنْسانُ فِی الصَّیْفِ الشِّتا   فَاِذا جاءَ الشِّتا اَنْکَرَ ذا
۳۷۲ فَهْوَ لا یَرْضی بِحالٍ اَبَدا   لا بِضیقٍ لا بِعَیْشٍ رَغَدا
۳۷۳ قُتِلَ الاِنْسانُ ما اَکْفَرَهُ   کُلَّما نالَ هُدًی اَنْکًرَهُ
۳۷۴ نَفْس زینسان است، زان شُد کُشتنی   اُقْتُلوا اَنْفُسَکُمْ گفت آن سَنی
۳۷۵ خارِ سه‌سوی است هر چون کِشْ نَهی   دَرخَلَد، وَزْ زَخْمِ او تو کِی جَهی؟
۳۷۶ آتشِ تَرکِ هَوا در خارْ زَن   دست اَنْدَر یارِ نیکوکار زن
۳۷۷ چون زِ حَد بُردند اَصْحابِ سَبا   که به پیشِ ما وَبا بِهْ از صَبا
۳۷۸ ناصِحانْشان در نَصیحَت آمدند   از فُسوق و کُفر مانِع می‌شُدند
۳۷۹ قَصدِ خونِ ناصِحان می‌داشتند   تُخمِ فِسْق و کافِری می‌کاشتند
۳۸۰ چون قَضا آید شود تَنگْ این جهان   از قَضا حَلْوا شود رَنجِ دَهان
۳۸۱ گفت اذا جاءَ الْقَضا ضاقَ الْفَضا   تُحْجَبُ الْاَبْصارُ اِذْ جاءَ الْقَضا
۳۸۲ چَشمْ بسته می‌شود وَقتِ قَضا   تا نَبینَد چَشمْ کُحْلِ چَشم را
۳۸۳ مَکرِ آن فارِس چو اَنْگیزید گَرد   آن غُبارَت زِاسْتِغاثَت دور کرد
۳۸۴ سویِ فارِس رو، مَرو سویِ غُبار   وَرْنه بر تو کوبَد آن مَکْرِ سوار
۳۸۵ گفت حَق آن را کِه این گُرگَش بِخَورْد   دید گَردِ گُرگ، چون زاری نکرد؟
۳۸۶ او نمی‌دانست گَردِ گُرگ را؟   با چُنین دانشْ چرا کرد او چَرا؟
۳۸۷ گوسفندان بویِ گُرگِ با گَزَند   می‌بِدانَند و به هر سو می‌خَزَند
۳۸۸ مَغزِ حیواناتْ بویِ شیر را   می‌بِدانَد، تَرک می‌گوید چَرا
۳۸۹ بویِ شیرِ خَشمْ دیدی، بازگَرد   با مُناجات و حَذَر اَنْباز گَرد
۳۹۰ وانَگَشتَند آن گُروه از گَردِ گُرگ   گُرگِ مِحْنَت بَعدِ گَرد آمد سُتُرگ
۳۹۱ بَردَرید آن گوسفندان را به خشم   که زِ چوپانِ خِرَد بَسْتَند چَشم
۳۹۲ چند چوپانْشان بِخوانْد و نامَدَند   خاکِ غَم در چَشمِ چوپان می‌زَدَند
۳۹۳ که بُرو، ما از تو خود چوپان‌تَریم   چون تَبَع گردیم؟ هر یک سَروَریم
۳۹۴ طُعْمهٔ گُرگیم و آنِ یارْ نه   هیزُمِ ناریم و آنِ عار نه
۳۹۵ حَمْیَتی بُد جاهِلیَّت در دِماغ   بانگِ شومی بر دِمَنْشان کرد زاغ

جلسه بعد

جلسه قبل

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
You need to agree with the terms to proceed

فهرست